In de Nederlandse politiek is een brief soms krachtiger dan een toespraak, en deze keer zet de brief van Geert Wilders aan verkenner Wouter Koolmees de toon voor de formatie. Het primaire thema vormt de rode draad: wat betekent deze stap voor de kans dat de PVV aan tafel komt te zitten en hoe vastliggen de lijnen werkelijk?
In deze blog doorlopen we de kern van de brief, de reacties in Den Haag en de strategische laag daaronder, zodat je zelf kunt afwegen wat hier op het spel staat.
Wilders’ brief en de formatie
Wilders deelt via sociale media dat de PVV wil meedoen aan de formatie en hij koppelt daar direct stevige thema’s aan. Hij stelt dat zijn partij zonder vooraf gestelde voorwaarden instapt, maar tegelijkertijd vasthoudt aan een harde koers op asiel, immigratie en vrijheid van meningsuiting. Die combinatie van open deur en stevige drempel zet de toon voor het vervolg.
De brief aan verkenner Koolmees is gedateerd op 5 november 2025 en is zakelijk van vorm, maar uitgesproken van inhoud. Wilders verwijst naar een versplinterde verkiezingsuitslag en onderstreept dat D66 en de PVV volgens hem elk 26 zetels hebben. Met die gelijkwaardigheid in de uitgangspositie legitimeert hij de claim op deelname.
Hij beroept zich op het vertrouwen van miljoenen kiezers en noemt uitsluiting van de PVV ”arrogant” en ”ondemocratisch”. Daarmee schuift hij het debat over legitimiteit midden op tafel, nog vóór de inhoudelijke onderhandelingen goed en wel beginnen.
Zetels, kiezers en legitimiteit
Wilders wijst op de bijna gelijke eindstand met D66 en op de steun van ruim 1,7 miljoen kiezers. Die aantallen gebruikt hij als argument dat meeregeren geen gunst is, maar een logisch gevolg van de uitslag. Zijn rode draad: stemkracht hoort te tellen in de formatie, niet alleen in het stemhokje.
De PVV-leider benadrukt dat zijn partij geen enkele andere partij op voorhand uitsluit. Dat zet de deur op een kier voor brede gesprekken, terwijl het eventuele nee van anderen meteen politiek betekenis krijgt. Wie de PVV weert, zo is zijn suggestie, schuift een aanzienlijk deel van het electoraat opzij.
De claim op legitimiteit is daarmee zowel tactiek als boodschap naar de achterban. Het klinkt als: wij zijn bereid, wie durft mee te bewegen.
Harde dossiers, duidelijke grens
In de brief noemen de PVV en Wilders drie zwaartepunten die voor hem niet onderhandelbaar zijn: strenger asielbeleid, grip op immigratie en bescherming van vrije meningsuiting. Die prioriteiten tekent hij af als fundament van elke regering waar de PVV aan meedoet. Geen zachte randjes, wel een vast anker.
Tegelijk schrijft hij dat de PVV wil samenwerken met partijen die ”gezond verstand” voorop zetten. Je leest daar de contouren van een coalitie-insteek in: open voor gesprek, maar met een harde kern die overeind moet blijven. Het is een bekende mix van uitgestoken hand en duidelijke rode lijnen.
Zo ontstaat een formatiepuzzel waarbij de volgorde al vastligt: eerst erkenning van de kernpunten, daarna pas het verdelen van posten en paragraafteksten. Daar begint voor andere partijen het rekenen.
Geen gedoogrol meer
Een expliciete breuk met het verleden: Wilders sluit een gedoogconstructie uit, zoals tijdens Rutte I. Hij schrijft dat de PVV wil regeren en niet gedogen. Dat is een duidelijke grens waar weinig misverstand over kan bestaan.
Met die keuze maakt hij duidelijk dat schaduwsteun geen optie is. De PVV wil aan tafel zitten, verantwoordelijkheid dragen en direct invloed uitoefenen op beleid. Oftewel: van meeschuiven naar meebesturen.
Die stap is ook een signaal aan potentiële partners: half werk is geen werk. Het is regeren of niks.
Signaal aan den Haag
Na de brief meldt Wilders dat hij een goed gesprek heeft gehad met verkenner Koolmees. Over de inhoud horen we weinig, maar het beeld van een constructieve toon wordt wel neergezet. Daarmee stuurt hij op vertrouwen wekken, niet alleen bij kiezers, maar ook bij onderhandelaars.
Volgens Haagse geluiden was Koolmees positief over de open houding in het gesprek. Dat schetst een startpositie waarin het gesprek kan verschuiven van wrevel naar mogelijkheden. Of dat beklijft, zal afhangen van hoe stevig de niet-onderhandelbare punten blijven liggen.
Het momentum is in elk geval handig gekozen: direct na de uitslag, terwijl de lijnen nog getrokken moeten worden en niemand al vaste combinaties heeft vastgelegd.
Reacties van partijen
Binnen de PVV-achterban klinkt opluchting: eindelijk verantwoordelijkheid pakken, zo is de teneur. Daartegenover staat scepsis bij partijen die de PVV te ver vinden staan van hun eigen koers. De tweespalt is dus meteen zichtbaar.
Een woordvoerder van D66 laat weten dat iedereen welkom is, mits grondwettelijke waarden niet ter discussie staan. Dat is een lichte opening, terwijl de inhoudelijke verschillen over migratie en Europa stevig blijven. De deur staat niet wagenwijd open, maar hij is ook niet op slot.
Bij CDA en BBB klinkt een meer voorzichtige, maar positieve toon over het aangaan van het gesprek. Hun nadruk ligt op stabiliteit en het vermijden van uitsluiting. Daarmee ontstaat ruimte, al is die nog broos.
Strategie achter de stap
Analisten duiden de brief als een strategische zet om de PVV te positioneren als een partij die wil besturen. Door zich publiek aan te melden, vergroot Wilders de druk op anderen om hem niet te negeren. Het is een move die het frame van protestpartij doorbreekt.
Politicoloog André Krouwel plaatst deze keuze in een bredere trend: populistische partijen die institutioneel een plek zoeken. Volgens hem biedt regeren de kans om plannen te vertalen naar concreet beleid. Dat past bij de wil om invloed aan de bestuurstafel te organiseren.
Je zou kunnen zeggen: van rand naar ruggengraat, mits de formatie de ruimte geeft. De vraag blijft hoeveel rek er zit in de standpunten van mogelijke partners.
Wat staat er op het spel
De kernboodschap van Wilders: verantwoordelijkheid nemen én koers houden. Hij wil meeregeren op basis van stevige prioriteiten, niet als figurant in de coulissen. Dat maakt de lat hoog, maar ook helder.
De formatie draait daarmee om een dubbele toets: kan er een meerderheid ontstaan die de PVV-kern accepteert, en zo ja, in welke vorm. Het alternatief is vertraging of een coalitie zonder PVV met een kleiner draagvlak bij de kiezers van Wilders.
Zo ontstaat spanning tussen representatie en compatibiliteit. Past het inhoudelijk of wringt het te veel?
Wat jij hiervan merkt
Denk je: wat betekent dit voor beleid op asiel, immigratie en vrije meningsuiting? Precies daar zet de brief de schijnwerper op. Als de PVV aanhaakt, schuift die agenda naar het hart van de regeringsonderhandelingen.
Politiek voelt soms ver weg, maar hier raakt het aan dagelijkse discussies en nieuwsberichten die je al langer volgt. Het gaat om richting, tempo en toon in dossiers die al jaren bovenaan de lijst staan. Je merkt het aan het gesprek aan de keukentafel én in het nieuwsbericht om acht uur.
”De PVV wil regeren en niet gedogen,” is daarbij de zin die blijft hangen. Kort, maar met grote gevolgen als de rest mee beweegt.
- De PVV stapt de formatie in met een open uitnodiging, maar houdt vast aan drie harde speerpunten.
- Uitsluiting noemt Wilders ondemocratisch; hij vraagt erkenning van het kiezersmandaat.
- Geen gedoogrol meer: de inzet is meebesturen met directe verantwoordelijkheid.
Scenario’s in de maak
Als D66 vasthoudt aan grondwettelijke waarborgen en de PVV aan haar kern, zal elk compromis chirurgisch precies moeten zijn. Dat maakt de verkenningsfase spannend en kwetsbaar tegelijk. Eén verkeerde draai en het gesprek stokt.
CDA en BBB tonen bereidheid tot praten, wat de vorming van combinaties in kaart brengt. Maar zonder beweging op de harde lijnen blijft de puzzel ingewikkeld. Stabiliteit is het sleutelwoord dat iedereen noemt, terwijl de route ernaartoe nog open ligt.
Of dit de start is van een nieuw hoofdstuk voor de PVV, hangt dus af van politieke rek en onderling vertrouwen. De brief zet de deur open; de rest volgt aan de onderhandelingstafel.
- Verkenning: partijen peilen elkaars grenzen op asiel, immigratie en vrijheden.
- Contouren: als de kern overeind blijft, verschuift het gesprek naar samenstelling.
- Besluit: meeregeren met ministersposten, of terug naar oppositie en hertekenen.
FAQ
Wat is de belangrijkste boodschap van de brief van Geert Wilders aan verkenner Koolmees?
De PVV wil volwaardig meeregeren, niet gedogen en legt drie ononderhandelbare thema’s neer: strenger asielbeleid, grip op immigratie en bescherming van vrijheid van meningsuiting.
Waarom benadrukt Wilders de zetelverhouding met D66 in de formatiecontext?
Hij wijst op de bijna gelijke uitgangspositie, door te stellen dat beide op 26 zetels uitkwamen, om zijn claim op deelname aan de kabinetsvorming te onderbouwen.
Hoe gaat de PVV om met het uitsluiten van partijen in de formatie?
Wilders stelt dat de PVV geen enkele partij vooraf uitsluit en noemt het buitensluiten van de PVV door anderen arrogant en ondemocratisch, waarmee hij de bal bij de andere partijen legt.
Wat verandert er doordat de PVV geen gedoogrol wil?
Door de gedoogoptie af te wijzen, eist de PVV directe regeringsdeelname met bijbehorende verantwoordelijkheid en invloed op beleid, in plaats van steun van buitenaf.
Welke politieke reacties zijn er op de brief van Wilders?
Binnen de PVV-achterban klinkt steun, terwijl andere partijen kritisch blijven; D66 laat de deur op een kier onder verwijzing naar grondwettelijke waarden, en CDA en BBB benadrukken het belang van gesprek en stabiliteit.
Bron: trendyvandaag.nl
