Terwijl we in Nederland nog wel eens rekening houden met een stevige herfststorm, komt een minitornado niet vaak ter sprake in ons dagelijks gesprek. Toch gebeurde dit onlangs, toen een windhoos Friesland verraste met zijn krachtige verschijning. Zelfs meteorologen keken verbaasd op van deze indrukwekkende vertoning.
Deze blog duikt dieper in de details van dergelijke zeldzame natuurkrachten, onderzoekt hoe ze ontstaan en hoe je je ertegen kunt beschermen.
Hoe ontstaat een minitornado?
Ergens tussen de vaste rituelen van regen en wind steekt soms een verrassender verschijning de kop op: een minitornado. Het bijzondere aan zo’n fenomeen is te zien in het spel van warme en koude lucht dat om elkaar heen draait.
Wanneer er op verschillende hoogtes in de atmosfeer grote temperatuurverschillen zijn, ontstaat er een gevaarlijk tafereel van draaiende luchtstromen.
Als deze slurf dan ook nog eens de grond raakt, hebben we te maken met een minitornado. Dit ontstaat voornamelijk doordat deze draaiende wervel krachtig genoeg wordt en in contact komt met de aarde.
Een minitornado mag dan misschien minder kracht hebben dan de tornado’s die we uit de Verenigde Staten kennen, waarbij huizen als dominoblokken worden omgeblazen, het mechanisme blijft hetzelfde.
Hoe indrukwekkend de Nederlandse draaiende lucht ook mag zijn, de krachten kunnen niet worden vergeleken met hun Amerikaanse tegenhangers. Deze verschijningen zorgen zelden voor ernstige schade, maar dat wil niet zeggen dat ze niet gevaarlijk zijn.
De atmosfeer boven Nederland was onlangs zo instabiel dat zelfs een eenvoudige regenbui aanleiding gaf tot een dramatisch weerfenomeen.
Nederlandse minitornado’s in beeld
Het was tegen het vallen van de avond dat Thea de Jong, inwoner van Woudsend, opmerkte dat de lucht plotseling begon te veranderen. Terwijl de avond nog geen informatie prijsgaf, kreeg een minitornado een kans op het Friese toneel.
Wat begon als een simpele draaiing, groeide al snel uit tot een indrukwekkende luchtkolom die de grond raakte en zich met snelheid over de vlaktes voortbewoog.
Binnen enkele minuten maakten duizenden mensen kennis met de ontembare krachten van de natuur, alles vastgelegd op video die al snel viral ging. Dit is niet zomaar een voetnoot in de geschiedenisboeken. In de paar minuten dat de slurf zichtbaar was, gaf het mensen inzicht in de grillen van de natuur.
Ondanks dat het schouwspel beperkt bleef tot afgebroken takken en enig verschoven tuinmeubilair, was de angst tastbaar. Het was echter minder bedreigend dan de gebeurtenis in Zierikzee enkele jaren terug, waarbij huizen aanzienlijke schade opliepen.
Extreem weer: een West-Europese situatie
Het is duidelijk dat Nederland bij lange na niet het enige gebied is waar de kracht van de wind zich liet voelen. Over de grenzen van onze Benelux heen, waaronder delen van België en Noord-Frankrijk, waren ook windhozen actief die behoorlijk indruk maakten. In die regio veranderde een minitornado de realiteit dusdanig dat het helaas zelfs leidde tot slachtoffers en aanzienlijke schade.
Het lijkt alsof er een unieke sfeer hangt boven West-Europa, een strijdtoneel van warme en koude lucht dat niet zonder gevolgen blijft. Het zorgt ervoor dat waar we vandaag misschien louter witte wolken zien, er morgen heel andere verschijnselen kunnen plaatsvinden.
Een situatie die kenmerkend is voor veel herfstseizoenen, maar toch zijn uitzonderingen kent. De energie die de luchtstromen nu in zich dragen, zorgt voor een grotere kans op zulke indrukwekkende weerfenomenen.
Wat kun je doen bij onverwachte weersomstandigheden?
Wanneer zo’n onverwachte twist van de natuur opdoemt, is het essentieel om voorbereid te zijn. Hoewel sommige stormen pijlsnel opkomen zonder duidelijke waarschuwingen, zijn er wel degelijk maatregelen die je vooraf kunt treffen.
Denk aan: Beschutting zoeken in robuuste gebouwen, weg van gevaarlijk glaswerk. Blijf uit de buurt van bomen en elektriciteitsmasten; beide kunnen breken. Parkeer je voertuig zo snel mogelijk en blijf binnen. Breng voorwerpen uit je tuin naar binnen of zet ze vast.
Je tuin kan vol staan met decoratieve voorwerpen die in kalme tijden niets uitrichten, maar bij een storm onverwachte projectielen kunnen vormen. Deze tips, misschien simpel ogend, kunnen plotselinge schade en veel ongemak voorkomen.
Tornado’s en de klimaatinvloed
In tijden waarin de klimatologische gesteldheid steeds vaker de maatschappij tot nadenken aanzet, komen ook vragen op over de invloed van klimaatverandering op deze fenomenen.
Hoewel dit individuele incident qua oorsprong niet direct aan klimaatverandering kan worden toegeschreven, brengt de opwarming van de aarde wel degelijk veranderingen teweeg.
Hogere temperaturen zorgen immers voor meer vocht in de lucht, wat bijdraagt aan zwaardere regenbuien en meer energie in de atmosfeer. Het KNMI merkt op dat regens korter worden, maar tegelijkertijd in intensiteit toenemen. Hiermee stijgt ook de frequentie van lokale stormen en hectische luchtstromen.
Weersverwachtingen houden de onzekerheid in stand. Het lijkt de toon te zijn voor de invulling van de komende herfstweken in ons land.
Een andere impressie van de #tornado ten NW van Parijs eerder vanavond. We zien duidelijk de #torenkranen die door de kracht van de #wind omvallen. Video via Alexandre Coutinho pic.twitter.com/CIJNHfrdzg
— NoodweerBenelux (@NoodweerBenelux) October 20, 2025
FAQ
Wat gebeurde er in Friesland met de minitornado?
Onlangs trok een minitornado over Friesland, wat als een bijzonder natuurfenomeen wordt beschouwd. Het raakte de grond in Woudsend en werd vastgelegd op beeld.
Hoe ontstaat een windhoos of minitornado?
Windhozen ontstaan wanneer er grote temperatuurverschillen zijn op verschillende hoogten, wat resulteert in draaiende luchtstromen. Als deze de grond raken, spreken we van een minitornado.
Waarom zijn er in West-Europa plotseling zoveel windhozen?
De huidige atmosferische omstandigheden boven West-Europa zijn bijzonder instabiel, veroorzaakt door botsingen van warme en koude luchtmassa’s.
Wat kan ik doen bij dreigend extreem weer zoals een minitornado?
Bij het naderen van extreem weer is het verstandig om beschutting te zoeken, losliggende voorwerpen vast te zetten of naar binnen te brengen en uit de buurt te blijven van hoge obstakels als bomen.
Wat is de rol van klimaatverandering in extreme weersituaties?
Hoewel incidentele fenomenen niet direct aan klimaatverandering te wijten zijn, veroorzaakt de opwarming van de aarde wel meer onstabiel weer, wat vaker tot extreme situaties leidt.
Bron: Hart van Nederland
