In Den Haag schuurt het weer, en het formatiegesprek is het middelpunt van de storm. Het belangrijkste sleutelwoord, formatiegesprek, staat symbool voor de vraag: wie mag aan tafel komen en wie niet?
In dit stuk lees je waarom de afwijzing van GroenLinks-PvdA zoveel losmaakt en wat dat betekent voor de politieke puzzel van dit moment.
Wat gebeurde er bij Buma
De laatste ronde bij informateur Sybrand Buma eindigde met een duidelijke streep door de rekening voor GroenLinks-PvdA: voorlopig geen plek in de onderhandelingen over een nieuw kabinet. Dit vonnis zette meteen een reeks reacties in gang, zowel in de gangen van het Binnenhof als online.
Jesse Klaver stapte naar buiten met zichtbare teleurstelling en vuur in zijn stem. Hij kwalificeerde de situatie als een bewuste uitsluiting en gaf aan dat het signaal naar zijn achterban verkeerd valt. Volgens hem worden kiezers hiermee aan de zijlijn gezet, en dat schuurt met hoe democratie hoort te werken.
Klaver over kiezersmandaat
Klaver stelt dat niet de wil van de kiezer, maar de blokkade van één partij wordt beloond. Hij ziet dat als strijdig met de principes die bij verkiezingen horen, zeker in een periode van verschuivende verhoudingen. De toon was fel, de timing explosief, en de video’s van zijn optreden gingen razendsnel rond.
Het formatiegesprek kreeg daardoor een extra lading: niet alleen rekenkunde, maar ook legitimiteit. De discussie verplaatste zich binnen no time naar sociale media, waar steun en kritiek elkaar afwisselden. Zo groeide een onderhandelingsmoment uit tot een bredere strijd om het verhaal.
Minderheidskoers en risico’s
Volgens Klaver is dit niet het moment om te sturen op een dunne meerderheid. Hij waarschuwt dat een minderheidskabinet kwetsbaar is in tijden met meerdere brandhaarden tegelijk. Zijn boodschap: stabiliteit vraagt om een brede basis, niet om een experiment dat kan omvallen bij de eerste stevige wind.
Hij wees op internationale spanningen, economische onzekerheid en het wegvallen van internationale ankers. In dat licht noemde hij de gekozen koers gevaarlijk voor Nederland. Die uitspraak bleef hangen en voedde dagenlang het debat in de Kamer en daarbuiten.
D66, VVD en CDA aan zet
Achter de schermen tekent zich een richting af. Informateur Buma ziet bij D66, VVD en CDA voldoende grond om door te praten. Daarmee komt een minderheidsregering een stap dichterbij.
Voor GroenLinks-PvdA rest weinig speelruimte in de formatietelling. De partij leverde zetels in en speelt daardoor rekenkundig een kleinere rol. Toch vindt de partij dat de recente fusie juist bedoeld was om onmisbaar te zijn in dit soort momenten.
Geen gedoogsteun, wel oppositie
Op de vraag of gedoogsteun een optie is, klonk een kort en stevig nee. Klaver verbindt daaraan de lijn dat de fusie ging om meer invloed en verantwoordelijkheid, niet om een bijrol. Gedogen past volgens hem niet bij het mandaat dat de partij aan zichzelf stelt.
Wel wordt de deur opengehouden om later per onderwerp samen te werken. Pas als er een kabinet staat, wil de partij bekijken wat inhoudelijk mogelijk is. Daarmee positioneert GroenLinks-PvdA zich als scherpe oppositie die per dossier keuzes maakt.
Een patroon met geschiedenis
Het is niet de eerste keer dat GroenLinks of PvdA buitenspel staat bij de formatie. Ook met meer zetels lukte deelnemen aan onderhandelingen zelden. De fusie was bedoeld om die cyclus te doorbreken.
Voor nu lijkt de werkelijkheid weerbarstig. Toch geldt: bij een minderheidskabinet telt elke stem. Dat maakt latere deals in de Tweede Kamer tot een reële route naar invloed.
Thema’s voor de oppositie
Ondanks de afwijzing wil GroenLinks-PvdA zichtbaar blijven. De prioriteiten zijn helder en sluiten aan bij de huidige agenda. De partij blijft focussen op klimaatbeleid, bestaanszekerheid, sociale rechtvaardigheid en toekomstgericht bestuur.
Klaver benadrukt dat het werk doorgaat, ook zonder zetel aan de onderhandelingstafel. De boodschap aan kiezers: dit verhaal is nog niet uitgespeeld. Wie meeleest, ziet een partij die inzet op inhoud en timing.
De dynamiek van het formatiegesprek
Het formatiegesprek laat zien hoe snel de machtsbalans verschuift. Eén zin buiten, en de lijn voor weken is gezet. De vraag is nu: houdt de minderheidskoers stand, of dwingt de praktijk tot bijsturen?
Politieke wind draait vaak als er druk op het systeem komt. Een wankele meerderheid voelt elke storm harder. En zoals Klaver het schetste: de wereld staat niet stil, dus de marges zijn klein.
Online effect en beeldvorming
De digitale nasleep was groot. Clips van het persmoment doken overal op, compleet met felle captions en stevige stellingen. Dat versterkte het frame van strijdlust versus uitsluiting.
Wie scrolt, ziet hoe het verhaal zich in lagen uitrolt: de emotie, de strategie, de rekensom. En natuurlijk de vraag: wat doet dit met de volgende stap in het formatiegesprek? Het internet vormt zo de extra tafel waar meegetekend wordt aan de uitkomst.
Wat als de koers houdt
Stel dat D66, VVD en CDA het proberen met een minderheidsregering. Dan wordt elk debat een mini-formatie. Dossiers gaan door de Kamer als hordeparcours, met wisselende sprongen.
In zo’n situatie kan GroenLinks-PvdA alsnog weegpunt worden. Niet via een akkoord achter gesloten deuren, maar via zichtbare deals per thema. Strategisch langs de lijn, met het scorebord altijd in beeld.
Wat jij hiervan merkt
Vraag je je af wat dit voor jou betekent? Politieke stabiliteit bepaalt tempo en richting van beleid, van klimaat tot bestaanszekerheid. Een minderheidskabinet kan snel schakelen, maar ook sneller vastlopen.
Je ziet het terug in agenda’s die veranderen en plannen die schuiven. En in de manier waarop partijen de boodschap framen: verantwoordelijkheid claimen als het lukt, afstand nemen als het kraakt. Denk jij dat deze koers lang vol te houden is? Spoiler: dat hangt af van elke stemming in de Kamer.
Quote: ’Nederland wordt op een gevaarlijke koers gezet,’ zei Klaver, en die zin blijft nagalmen in de wandelgangen en op je tijdlijn.
FAQ
Wat is er besloten tijdens het formatiegesprek bij Buma?
Tijdens de laatste gespreksronde gaf informateur Sybrand Buma aan dat GroenLinks-PvdA niet wordt betrokken bij de onderhandelingen over een nieuw kabinet.
Waarom reageerde Klaver zo fel na het formatiegesprek?
Klaver spreekt van bewuste uitsluiting, vindt dat kiezers buitenspel worden gezet en noemt een minderheidskoers riskant in onzekere tijden.
Welke partijen praten door over een minderheidskabinet?
Volgens Buma zien D66, VVD en CDA voldoende basis om verder te praten, waarmee een minderheidsregering waarschijnlijker wordt.
Gaat GroenLinks-PvdA gedoogsteun geven?
Nee, de partij wijst gedogen af omdat dit niet past bij de rol en verantwoordelijkheid die zij met de fusie beoogt.
Wat gaat GroenLinks-PvdA nu doen?
De partij kiest voor een zichtbare oppositie en legt de nadruk op klimaatbeleid, bestaanszekerheid, sociale rechtvaardigheid en toekomstgericht bestuur, met ruimte voor inhoudelijke samenwerking per dossier wanneer er een kabinet staat.
