In de politiek draait vertrouwen om transparantie, en precies daar schuurt het nu bij het debat over Bureau Integriteit en Halsema. Wie bepaalt de toon van een rapport als conclusies niet lekker vallen, en wat betekent dat voor de betrouwbaarheid van het bestuur?
In deze blog lees je wat er speelt rond het onderzoek, wie welke rol heeft en waarom de storm nog niet is geluwd.
Halsema en het Bureau Integriteit-rapport
Het begint bij het rapport ”Melden met vertrouwen”, dat draait om meldingen over het functioneren van Bureau Integriteit in Amsterdam. Hoofdonderzoeker Bernadette Verheggen zegt dat de eindversie niet meer lijkt op wat haar team opleverde.
Volgens haar zijn cruciale stukken herschreven, passages verwijderd en zelfs de onderzoeksopzet aangepast.
Die aantijgingen zijn niet mals en raken direct aan het gezag van het stadsbestuur. In de hoofdstad gaat het debat daardoor niet alleen over tekstverschillen, maar over de vraag wie de leiding hoort te hebben bij onafhankelijk onderzoek.
Druk en beïnvloeding volgens de onderzoeker
Verheggen legde haar zorgen vast in een ’verschillenanalyse’ waarin ze laat zien waar de content zou zijn gewijzigd. Zij stelt dat veranderingen vooral kwamen nadat Halsema het concept scherp had bekritiseerd.
Volgens haar ontdekten melders onjuistheden in de aangepaste tekst, wat het vertrouwen in het proces schaadt.
Ook wijst ze erop dat thema’s uit de eerste versie in het definitieve document ontbraken. Zo zou een deelvraag zijn verdwenen en zou kritische inhoud over Bureau Integriteit zijn afgezwakt.
Dat een hoofdonderzoeker zo naar buiten treedt, is ongewoon en vergroot de impact van de kritiek.
Het gesprek dat alles op scherp zette
Volgens Verheggen escaleerden de verhoudingen op 18 september tijdens een overleg in het stadhuis. Ze beschrijft dat Halsema steeds feller werd en de ombudsman vaak onderbrak.
Van een open uitwisseling was nauwelijks sprake, zegt ze.
In haar verklaring gebruikt Verheggen woorden als ”grimmig”, ”dreigementen” en ”intimidatie”. Halsema zou het rapport ”kwaadaardig” hebben genoemd en hebben gezegd: ”Ik ga alles eraan doen om dit onderuit te halen.”
Voor Verheggen voelde dit als druk op een onafhankelijk traject.
Terugtrekking vlak voor publicatie
Twee dagen voordat het rapport onder embargo naar de pers zou gaan, haalde ombudsman Munish Ramlal het document terug. Halsema had haar zorgen toen al gedeeld met het presidium van de gemeenteraad.
Verheggen noemt dat onjuist, omdat het de onafhankelijkheid van de ombudsman zou raken.
Volgens haar leidde deze gang van zaken tot een aangepaste publicatie in november, waarin scherpe conclusies ontbraken of milder waren gemaakt. De interne onrust was groot en de nieuwe verklaring laat zien dat er achter de schermen meer is gebeurd dan publiekelijk zichtbaar was.
Reactie van Halsema en de ombudsman
De burgemeester spreekt via haar woordvoerder van aantijgingen die onjuist en schadelijk zijn. Ze vindt de schets van het gesprek niet kloppend en noemt de suggesties over haar rol kwalijk.
Toch geeft ze geen inhoudelijk weerwoord, omdat ze het oordeel van de gemeenteraad niet wil beïnvloeden.
Die terughoudendheid laat ruimte voor speculatie, terwijl anderen wél vertellen wat er volgens hen is gebeurd. Ramlal houdt afstand: de analyse van Verheggen is volgens hem op persoonlijke titel en niet namens Ombudsman Metropool Amsterdam.
Inhoudelijk reageert hij verder niet, vooruitlopend op het debat.
Methodologische zorg of spel op de wagen?
Een kernpunt in de discussie: Halsema vindt dat het rapport methodologische zwaktes heeft en niet representatief is. Verheggen weerspreekt dat.
Zij zegt dat met 82 mensen is gesproken, met twintig keer hoor en wederhoor.
Ook stelt ze dat de toelichting op de onderzoeksopzet is weggelaten in de publicatie. Dat roept prangende vragen op: hoe kan een bijlage die de methode onderbouwt verdwijnen?
En waarom worden conclusies aangepast als melders beweren dat ze kloppen?
Politieke gevolgen in de hoofdstad
De gemeenteraad plant een speciaal debat over de ombudsman-affaire. In Amsterdam lagen de bestuurlijke verhoudingen al gevoelig, en deze kwestie zet ze verder onder spanning.
Het vertrouwen tussen burgemeester, raad en Bureau Integriteit staat op het spel.
Verschillende partijen willen weten wat de invloed van Halsema precies is geweest. Ook vragen zij zich af hoe onafhankelijk het onderzoek nog is wanneer een hoofdonderzoeker spreekt van druk.
Voor de burgemeester is het een uiterst precair moment, omdat dit voortbouwt op eerdere kritiek over haar omgang met kritische rapporten.
Publieke opinie en vertrouwen
Buiten de raadszaal gonst het op sociale media. Mensen twijfelen openlijk aan de onafhankelijkheid van integriteitsonderzoek als de onderzoeker zelf spreekt over beïnvloeding door de burgemeester.
Het gevoel dat er meer speelt dan naar buiten is gebracht, groeit.
Verheggens verklaring vergroot de druk op de ombudsman. Hij moet zich verhouden tot het college én tot signalen uit zijn eigen onderzoeksteam.
Ondertussen kijkt de stad mee, met de vraag: wie bewaakt de bewaker?
De rol van Bureau Integriteit
Bureau Integriteit is bedoeld om het fundament van vertrouwen te bewaken in de gemeentelijke organisatie. Als de onderzoeken naar juist dat bureau onderwerp worden van strijd, komt de basis aan het wankelen.
Dan draait het niet meer alleen om tekstredactie, maar om geloofwaardigheid.
De uitkomst van het debat zal bepalen hoe groot de naschok wordt. Denk jij dat strikte scheiding tussen bestuur en onderzoek genoeg waarborgt?
Of vraagt deze situatie om extra waarborgen in procedures en publicatie?
Wat betekent dit voor jou als inwoner?
Je wilt erop kunnen rekenen dat meldingen zorgvuldig worden onderzocht, ongeacht wie kritiek heeft. Als rapporten gaandeweg worden aangepast, wil je weten waarom, door wie en op basis van welke onderbouwing.
Duidelijke spelregels maken het verschil tussen vertrouwen en argwaan.
Transparantie over methode, hoor en wederhoor en aanpassingen achteraf helpt daarbij. Of je nu bestuurder, medewerker of melder bent: voorspelbaarheid in het proces geeft rust.
En rust is precies wat in deze kwestie ontbreekt.
Wat nu, richting het debat?
De raad zal vragen naar de totstandkoming van de finale tekst, de rolverdeling en de verdwenen bijlagen. Ook komt aan bod waarom delen zijn herschreven en op welke gronden.
De timing van het terugtrekken en de contacten met het presidium zullen scherp worden bevraagd.
De politieke lading is hoog en de uitkomst onzeker. Eén ding staat vast: de manier waarop dit wordt opgehelderd, is net zo belangrijk als de inhoud van het rapport zelf.
Want herstel van vertrouwen begint bij het proces, niet bij de koppen in de krant.
Quote
”Wanneer juist het onderzoek naar integriteit wordt betwist, gaat het niet langer om papierwerk, maar om vertrouwen.”
FAQ
Wat houdt het Bureau Integriteit-rapport in?
Het rapport ”Melden met vertrouwen” gaat over meldingen rond het functioneren van Bureau Integriteit binnen de gemeente Amsterdam. Het beschrijft bevindingen uit gesprekken met betrokkenen en legt vast hoe het bureau wordt ervaren.
Waarom zegt de onderzoeker dat Halsema invloed uitoefende?
Volgens hoofdonderzoeker Bernadette Verheggen zijn na felle kritiek van Halsema onderdelen herschreven en verwijderd, en is de onderzoeksopzet gewijzigd. Zij stelt dat dit de betrouwbaarheid en transparantie van het onderzoek schaadt.
Hoe reageert Halsema op de aantijgingen?
De burgemeester noemt de beschuldigingen onjuist en schadelijk en vindt de suggesties over haar rol kwalijk. Ze geeft geen inhoudelijke details, omdat ze het oordeel van de gemeenteraad niet wil beïnvloeden.
Waarom werd het rapport vlak voor publicatie teruggetrokken?
Twee dagen voor verzending onder embargo trok ombudsman Munish Ramlal het rapport terug. Verheggen koppelt dit aan druk vanuit het college en het delen van zorgen met het presidium, waarna in november een aangepaste versie verscheen.
Welke methodologische discussie speelt er?
Halsema bekritiseert de representativiteit en methode van het onderzoek, terwijl Verheggen stelt dat er 82 gesprekken zijn gevoerd, met twintig keer hoor en wederhoor. Ze zegt dat een bijlage met de onderzoeksopzet in de eindpublicatie ontbrak.
Bron: Trendy Vandaag
