In deze formatie in crisis schuift één thema telkens naar voren als spelbreker: migratie. Je voelt het ook buiten Den Haag: mensen zoeken duidelijkheid, terwijl politiek en tempo elkaar niet lijken te vinden.
In deze blog neem ik je mee door de hoofdlijnen, de breekpunten en wat er op het spel staat — strak, eerlijk en zonder ruis.
Wat staat er op het spel
De toon is anders dan voorheen: de formatie is na een rommelig begin eindelijk serieus. De aandacht gaat meteen naar migratie, omdat dit voor veel kiezers al jaren bovenaan staat. De druk is hoog, de klok tikt en het land kijkt mee.
Het gesprek gaat niet alleen over cijfers, maar vooral over gevolgen. Denk aan woningen, zorg, veiligheid en integratie — allemaal onderwerpen die je thuis aan de keukentafel voelt. Tegelijk hebben bedrijven arbeidsmigranten nodig en moet Nederland de internationale afspraken rond asiel respecteren.
Het perspectief is dus dubbel: minder instroom om draagkracht te beschermen, maar ook realistisch blijven over economie en verplichtingen. Precies daar wringt het politieke gesprek.
Wie schuift aan tafel
Sybrand Buma is nu de enige informateur en leidt de gesprekken. Hij zoekt naar een koers met CDA-leider Henri Bontenbal en D66-voorman Rob Jetten. De opdracht: snel knopen doorhakken.
Na de terugtrekking van Hans Wijers, die door een gelekt privébericht onhoudbaar was geworden, ging kostbare tijd verloren. Daarmee steeg de druk op de overgebleven onderhandelingsploeg. Buma brengt rust en ervaring mee, zeggen volgers.
Dat is precies wat nu nodig is, want er is weinig ruimte voor misverstanden.
Migratie als breekpunt
Migratie is de test waar alles om draait. Beide partijen erkennen het belang en zoeken naar houvast in grenzen en draagkracht. D66 en CDA vonden elkaar eerder in het idee om het migratiesaldo te beperken tot ongeveer 40.000 tot 60.000 per jaar.
Maar de vraag hoe je dat uitvoert zonder economische schade of juridische problemen blijft lastig. Experts praten mee over die uitvoering. Want een getal is één, maar het pad ernaartoe is de echte opdracht.
Spreidingswet en instroom
De spreidingswet blijft op tafel, met als doel de asielopvang eerlijker door het land te verdelen. Zowel D66 als CDA steunen dit principe. Tegelijk wil het CDA de instroom verder terugdringen.
Hoe ver D66 daarin meegaat, wordt cruciaal voor vertrouwen aan tafel. Hier zit de lakmoesproef: afspraken zijn mooi, maar ze tellen pas als beide kanten ze ook durven te dragen.
Tijdsdruk en verantwoordelijkheid
Er is geen luxe van maanden praten. Waar formaties vroeger soms zeven maanden duurden, geldt nu ongeveer drie weken voor grote stappen. Dat is krap, zeker met dit dossier.
De kernvraag is simpel en scherp: wie neemt verantwoordelijkheid op het moment dat het ingewikkeld wordt? Uitstellen voelt aantrekkelijk, maar lost niets op. Kies je voor tempo met risico’s, of voor zorgvuldigheid met kans op stilstand?
In deze formatie is dat geen theoretische vraag.
Wonen, economie en energie
Migratie domineert, maar het is niet het enige. Op tafel liggen ook wonen, de arbeidsmarkt, de koopkracht en de energietransitie — met stikstof als vaste gast. D66 kijkt vooruit met vergroening, innovatie en kansen voor jongeren.
Het CDA leunt op stabiliteit, betaalbaarheid en bescherming van gezinnen. De puzzel: hoe leg je die prioriteiten naast elkaar zonder dat het ene het andere omver duwt?
Nieuwe plek, andere dynamiek
De onderhandelingen vinden ’s avonds plaats in het Johan de Witthuis, weg van de hectiek in de Tweede Kamer in Den Haag. Dat moet rust geven en tempo brengen. Politiek blijft mensenwerk, en omgeving doet ertoe.
Minder felle lampen, meer concentratie — dat is het idee. Het is geen wondermiddel, maar elk beetje focus helpt als de marges zo klein zijn.
Rol van de vvd en anderen
Opmerkelijk: de VVD staat voorlopig aan de kant. Zonder die partij moet een nieuwe coalitie elders steun en stabiliteit vinden. Dat kan betekenen dat er later alsnog gesprekken met andere partijen nodig zijn, zeker over veiligheid en economie.
Verwacht dus een flexibele aanpak met steun per onderwerp. Zo’n constructie vraagt leiders die kunnen schakelen en bruggen bouwen op detailniveau.
Risico’s in elke bocht
De valkuilen liggen op de loer. Als migratie vastloopt, kan de formatie direct stilvallen. Geef je te veel toe, dan raken achterbannen vervreemd.
Laat oplossingen te lang op zich wachten, dan haakt het publiek af. Nederland wil vooruit en is klaar met stilstand. De hoofdrolspelers weten dat en voelen het elke dag.
Wat burgers merken
Wat hier wordt beslist, merk je in je wijk, je portemonnee en je vertrouwen in de politiek. Het gaat over strengte op migratie, kansen voor starters en de veerkracht van onze economie. De inzet is groot: niet nog een seizoen meningsverschillen, maar keuzes die landen.
Geen eindeloos praten, wel duidelijke lijnen. Denk jij dat één compromis alles oplost? Waarschijnlijk niet. Maar een eerlijk pakket kan wel lucht geven.
Scenario’s op korte termijn
De komende dagen en weken worden doorslaggevend. Vinden Jetten en Bontenbal elkaar op migratie, dan komt er ruimte voor een bredere deal. Lukt dat niet, dan dreigt een nieuwe politieke crisis met alle gevolgen van dien, inclusief mogelijk nieuwe verkiezingen.
Dat risico hangt boven de markt. Eén constante blijft: deze formatie raakt iedereen, van de woningzoekende student tot de ondernemer met personeelstekort.
- Mogelijke lijnen die nu worden besproken:
- Een begrenzing van het migratiesaldo, met oog voor economische impact.
- Een steviger uitvoering van de spreidingswet om opvang beter te verdelen.
- Per thema steun zoeken bij verschillende partijen om draagvlak te organiseren.
”Het moet nu gebeuren,” hoor je vaak in de wandelgangen. Dat is geen stoere taal, maar de realiteit van een formatie in crisis.
FAQ
Wat betekent formatie in crisis voor migratiebeleid?
Het betekent dat beslissingen over migratie het succes of falen van de onderhandelingen bepalen, met discussie over grenzen aan instroom, uitvoering van de spreidingswet en juridische en economische haalbaarheid.
Waarom is migratie het belangrijkste thema aan tafel?
Omdat kiezers hier al jaren prioriteit aan geven en de effecten direct merkbaar zijn in wonen, zorg, veiligheid en integratie, terwijl bedrijven tegelijk afhankelijk zijn van arbeidsmigranten en internationale afspraken gelden.
Wat wil de coalitie in wording met het migratiesaldo?
D66 en CDA hebben eerder toenadering gezocht rond een bandbreedte van ongeveer 40.000 tot 60.000 per jaar, al blijft de precieze invulling en uitvoering onderwerp van overleg met experts.
Welke rol speelt de spreidingswet in deze formatie in crisis?
De spreidingswet, bedoeld om asielopvang evenwichtiger over gemeenten te verdelen, krijgt steun van D66 en CDA, maar de hoogte van de instroom en de uitvoering vormen een tastbare test voor onderling vertrouwen.
Waarom is de tijdsdruk zo groot in deze onderhandelingen?
Er is ongeveer drie weken uitgetrokken om grote stappen te zetten, terwijl eerdere formaties soms zeven maanden duurden; dat vraagt snelle, duidelijke keuzes om stilstand en een nieuwe crisis te voorkomen.
Bron: AD
