In de nasleep van de verkiezingen schuiven partijen, opinies en emoties over elkaar heen, en precies daar barst het debat los over de formatie en de rol van Geert Wilders. Woest over de formatie klinkt niet alleen als een kreet, maar als een signaal.
Veel kiezers vragen zich af: wat is een stem waard als de winnaar niet meepraat? In deze blog lees je wat er speelt, wie welke keuzes maakt en waarom de toon nu harder is dan eerder.
Wat bedoelt Wilders met uitsluiting
Wilders noemt het onbegrijpelijk dat hij, met de meeste voorkeurstemmen, niet welkom is bij de eerste gesprekken over een kabinet. Hij wijst naar D66, VVD en CDA, die al hebben aangegeven de PVV te mijden.
Volgens hem wordt de wil van een groot deel van de kiezers daarmee aan de kant geschoven. Op sociale media vat hij het fel samen: andere partijen met fors minder steun bepalen de lijnen, terwijl hij geen plek krijgt.
Zijn woorden zijn scherp en persoonlijk, en precies daardoor blijven ze hangen. Het frame van uitsluiting werkt als kapstok voor alle frustratie over de Haagse mores.
Wilders herhaalt een bekend patroon in zijn strategie: hij positioneert zich als buitenstaander tegenover de gevestigde orde. Door dat contrast te benadrukken, versterkt hij de band met kiezers die zich al niet gehoord voelen.
Het is politiek, maar ook psychologie.
Cijfers, claim en gevoel
Dat Wilders de meeste voorkeurstemmen heeft binnengehaald, is door de Kiesraad bevestigd. In zijn berichten zet hij die voorsprong af tegen de aantallen van Rob Jetten (D66), Henri Bontebal (CDA) en Dilan Yeşilgöz (VVD).
De kern: hij kreeg aanzienlijk meer persoonlijke steun dan zij. Daaruit trekt hij een stevige conclusie: wie het grootste mandaat heeft, hoort aan tafel te zitten.
Klinkt logisch, maar de praktijk van formeren draait niet alleen om individuele stemmen, maar ook om partijposities en coalitiegrenzen. Precies daar schuurt het.
Voor zijn achterban voelt het als een klap: stemmen zijn uitgebracht, maar vervolgens geen invloed aan de formatietafel. Dat emotionele effect is groter dan een technische of reglementaire uitleg over coalitiekeuzes.
En emotie wint het vaak van procedure.
Waarom D66, VVD en CDA de deur dichthouden
De drie partijen die Wilders noemt, hebben eerder uitgesproken niet met de PVV te willen regeren. De motivering verschilt in toon, maar is inhoudelijk gelijk: spanningen over de rechtsstaat, opvattingen over de islam en standpunten over de Europese Unie.
Zij noemen samenwerking met de PVV daarom onwenselijk. Dilan Yeşilgöz verwijst naar principes; Rob Jetten zegt dat het geen serieuze optie is; Henri Bontebal plaatst de PVV ver van christendemocratische waarden.
Samen klinkt daar een slot op de deur door, in elk geval in deze fase. Dat is politiek duidelijk, maar ook riskant qua beeldvorming.
Het effect? Wilders kan de rol van buitenstaander maximaal uitspelen. Hoe harder de afwijzing, hoe sterker zijn verhaal dat het establishment hem en zijn kiezers buitensluit.
Die wisselwerking stuwt het conflict en vergroot de zichtbaarheid van zijn boodschap.
De kracht van sociale media
Zijn Facebook-post ging razendsnel rond en leverde in korte tijd duizenden deelacties en tienduizenden reacties op. De boodschap is kort, emotioneel en direct, precies het soort content dat algoritmes omhoog duwen.
Je hoeft geen mediadeskundige te zijn om te zien dat dit werkt. Volgers reageren met steunbetuigingen en kritische vragen over de staat van de democratie.
Zinnen als de man met de meeste stemmen wordt buitengesloten zetten aan tot debat, online én aan de keukentafel. Het sentiment is tastbaar en verspreidt zich snel.
Wilders gebruikt al jaren platforms als Facebook en X om de poortwachters te omzeilen. Geen tussenlagen, geen filter, wel bereik.
Dat past bij zijn stijl en bij kiezers die het idee hebben dat hun geluid anders niet doorkomt in traditionele media.
Bekend scenario, nieuwe scherpte
Wie terugbladert in de recente geschiedenis, ziet een patroon. Ook na 2010 en 2017 bleef de PVV buiten de formatietafel, ondanks stevige verkiezingsresultaten.
Het verwijt: te radicaal voor regeringsverantwoordelijkheid. Toch is de toon nu anders.
Wilders wijst op een recordaantal persoonlijke stemmen en plaatst zichzelf als persoon centraal in het verhaal. Daardoor verschuift het debat: niet alleen over de PVV, maar over de politicus met het grootste individuele mandaat.
Volgens politicologen maakt die focus uitsluiting tot politiek instrument. Elke afwijzing wordt een bevestiging van zijn narratief.
Dat mobiliseert, zeker wanneer wantrouwen richting Den Haag al onderhuids aanwezig is.
De rol van verkenner Koolmees
Wouter Koolmees, voormalig minister van D66, probeert ruimte te vinden voor een werkbare combinatie. Zijn opdracht: peilen, verbinden en een route schetsen naar stabiliteit.
Met de PVV aan de zijlijn wordt die puzzel niet eenvoudiger. Ingewijden schetsen hoe hij de toon tussen partijen probeert te verzachten.
Maar beweging is schaars, en de eerste rapportage komt pas volgende week. Daarna volgt een debat in de Tweede Kamer en mogelijk de aanstelling van een informateur.
De vraag blijft hangen: schuift de PVV alsnog aan, of blijft de deur dicht? Het antwoord is nu nog mistig.
Ondertussen tikt de klok en groeit de spanning.
Waarom dit debat groter is dan één partij
Het gaat niet alleen over een coalitiesom; het raakt aan iets fundamenteels: representatie. Veel kiezers willen dat hun stem ook zichtbaar wordt in de machtsverdeling.
Als dat uitblijft, brokkelt vertrouwen af. Wilders legt precies op dat gevoel de vinger.
Hij koppelt procedurele stappen aan het idee van de wil van het volk die wordt genegeerd. Het resultaat is een simpele, krachtige boodschap die ver voorbij partijgrenzen resoneert.
Tegelijk is de realiteit van coalitievorming weerbarstig. Partijen kiezen bondgenoten op basis van inhoud, compatibiliteit en betrouwbaarheid.
Die spagaat tussen mandaat en mogelijkheden vormt de kern van de huidige botsing.
Timing, tactiek en de publieke arena
De timing van zijn posts is strategisch: vroeg in het proces, maximaal in beeld. Terwijl partijen nog aftasten, claimt hij het gesprek.
Wie als eerste het frame neerzet, heeft vaak een voorsprong in de beeldvorming. Zijn aanpak is eenvoudig te delen: korte claims, duidelijke tegenstellingen en verwijzingen naar aantallen stemmen.
In de medialogica van nu is dat goud waard. Je scrolt, je reageert, je deelt – en het gesprek gaat door.
Daarmee dwingt hij andere partijen indirect om te reageren, al doen ze dat nu vooral stilzwijgend. Ironisch genoeg versterkt dat stilzwijgen zijn stelling dat er iets te verbergen valt.
Politiek gezien is dat een lastige spagaat voor zijn tegenstanders.
Wat dit betekent voor de formatie
De verkenningsfase laat zien dat de ruimte smal is en de emoties hoog. Een kabinet zonder PVV lijkt de voorkeursoptie van D66, VVD en CDA, maar dat pad is politiek gevoelig.
De electorale schaduw van Wilders blijft immers over het proces hangen. Hem volledig negeren is ingewikkeld, juist vanwege zijn persoonlijke uitslag en digitale bereik.
Elke stap die hem buitensluit, wordt content voor een volgende golf van verontwaardiging. Dat mechanisme zet druk op de ketel.
Of de PVV alsnog aanhaakt, blijft de vraag. Zeker is wel dat Geert Wilders woest over de formatie het debat voorlopig kleurt.
De politieke trilling is voelbaar tot in de huiskamer.
FAQ
Wat betekent Geert Wilders woest over formatie precies in deze context?
Het verwijst naar de felle kritiek van Wilders op D66, VVD en CDA, die volgens hem de PVV buitensluiten bij de kabinetsformatie, ondanks zijn grote aantal voorkeurstemmen.
Waarom willen D66, VVD en CDA niet samenwerken met de PVV?
Zij geven aan dat standpunten over onder meer de rechtsstaat, de islam en de Europese Unie botsen met hun principes of waarden, waardoor samenwerking volgens hen geen serieuze optie is.
Heeft Wilders aantoonbaar de meeste voorkeurstemmen gekregen?
Ja, uit cijfers van de Kiesraad blijkt dat Wilders de politicus is met de meeste voorkeurstemmen, wat hij gebruikt om zijn claim op een plek aan de formatietafel te onderbouwen.
Welke rol speelt sociale media in zijn strategie?
Wilders zet Facebook en X in om zonder tussenkomst van traditionele media direct zijn boodschap te verspreiden; zijn korte, emotionele posts zorgen voor groot bereik en betrokkenheid.
Wat is de stand van zaken rond verkenner Wouter Koolmees?
Koolmees onderzoekt welke partijen samen een stabiel kabinet kunnen vormen; zijn eerste rapport wordt binnenkort verwacht, waarna de Tweede Kamer beslist over de volgende stap in het proces.
Bron: Kiesraad
