In Amsterdam woedt al langer een discussie over hoe je demonstraties regelt, en dat debat krijgt nu een nieuwe wending met het voorstel van de VVD om het demonstratiebeleid van Femke Halsema te wijzigen. Volgens de partij gaat het niet om minder vrijheid, maar om de vraag hoe je protest en veiligheid tegelijk kunt waarborgen zonder dat het misloopt.
In deze blog neem ik je mee in wat er misging, wat de VVD wil veranderen en waarom dat nu onderwerp van gesprek is.
Demonstratiebeleid onder vuur
De lokale VVD zet het mes in de regel dat demonstraties op zicht- en hoorafstand van elkaar moeten plaatsvinden. Volgens de partij leverde die norm meerdere keren spanningen op en soms ook ronduit riskante situaties.
De kritiek richt zich op het verschil tussen papieren afspraken en hoe het in de praktijk aanvoelt op straat.
De opening van het Nationaal Holocaustmuseum geldt voor de VVD als kantelpunt. De tegendemonstratie in de directe nabijheid van het evenement zorgde voor onrust, waardoor bezoekers zich niet veilig voelden.
Voor de liberalen is dat bewijs dat de huidige aanpak niet werkt op momenten waarop emoties hoog zijn.
Wat misging bij het Holocaustmuseum
Die ceremonie had volgens velen ingetogen moeten verlopen, maar raakte overschaduwd door protesten bij de ingang. De toon werd grimmig en de bedoeling van de bijeenkomst raakte uit beeld.
De VVD bestempelt dit moment als een fiasco waar lessen uit moeten worden getrokken.
De regel ”zien en horen, tenzij” is voor de partij te hardnekkig toegepast, ook als de spanning oploopt. Het gevolg: verstoring, een gevoel van onveiligheid en een evenement dat niet tot zijn recht komt.
De vraag die de VVD stelt: voor wie is het beleid er eigenlijk en wie trekt er op zulke momenten aan het kortste eind?
Meer afstand tussen betogingen
In het verkiezingsprogramma wordt een duidelijk alternatief naar voren geschoven: keer terug naar grotere fysieke scheiding tussen groepen. Denk aan het scenario waarbij de ene groep op de Dam staat en de andere naar het Museumplein verhuist.
Zo blijft ieders boodschap hoorbaar, maar verklein je de kans op confrontatie.
De partij benadrukt dat dit geen inperking van het demonstratierecht betekent, maar een manier om escalatie te voorkomen. Daarbij wil de VVD dat gezichtsbedekking tijdens protesten niet is toegestaan.
Ook symbolen die gelinkt worden aan terroristische organisaties moeten worden geweerd om overzicht en veiligheid te vergroten.
Onrust rond pro-Israël en pro-Palestijnse acties
Niet alleen het museumincident voedt de kritiek. Rond een bijeenkomst ter ondersteuning van Israël ontstond gedrang en intimidatie toen een pro-Palestijnse groep de route richting de Dam hinderde.
Juridisch mocht het op korte afstand, maar praktisch leidde het tot onveiligheid en chaos.
De VVD wil daarom strenger handhaven en heldere zones markeren waar groepen elkaar niet direct kruisen. Minder focus op theoretische regels, meer op werkbare oplossingen op straat.
Die draai moet volgens de partij de bewegingsvrijheid van bezoekers en deelnemers herstellen.
Harder optreden tegen blokkades
De liberalen pleiten voor sneller en steviger ingrijpen wanneer wegen of gebouwen worden geblokkeerd. Wie bewust kruispunten of panden blokkeert, zou een gebiedsverbod moeten krijgen.
De redenering: de openbare orde mag niet in handen vallen van een kleine groep actievoerders.
Universiteiten komen ook in beeld als het gaat om bezettingen of onrust op de campus. De VVD vindt dat instellingen steviger moeten optreden tegen bezettingen.
Schade en vernieling moeten op de daders worden verhaald en niet op onderwijsinstellingen of belastingbetalers.
Vrijheid van meningsuiting in de cultuursector
De partij ziet met zorg hoe culturele instellingen soms onder druk komen te staan door activisten die optredens of sprekers willen tegenhouden. Met name sinds de oorlog in Gaza klinkt vaker de oproep om Israëlische artiesten te weren.
Daar zet de VVD een dikke streep door: een theater of zaal hoort zelf te beslissen wie welkom is.
Censuur via drukcampagnes past volgens de partij niet bij een vrije stad. Als organisaties toch zwichten, wil de VVD naar de subsidierelatie kijken.
Kunst en cultuur moeten vrij ademen, zonder regie van actiecomités.
Een kleinere overheid, meer uitvoering
Op het stadhuis wil de VVD een stevige besparing doorvoeren door bijna een kwart van het ambtelijk apparaat te schrappen. Te veel management en beleid, te weinig doen, is de analyse.
Handhaving en reiniging staan buiten schot en krijgen juist extra aandacht.
Het doel is een overheid die sneller uitvoert en minder vergadert. Een slankere organisatie die wel zichtbaar is op straat en in de wijken.
Volgens de VVD levert dat een schonere, veiligere en voorspelbaardere stad op.
Wonen: erfpacht en bouwvrijheid
Op de woningmarkt kiest de partij voor een grote schoonmaak richting eenvoud. Erfpacht moet van tafel, omdat het systeem kosten en complexiteit toevoegt.
Dat zou de betaalbaarheid onder druk zetten en woningbezit bemoeilijken.
Ook vaste percentages sociale huur in nieuwbouwprojecten wil de partij loslaten. Projectontwikkelaars krijgen dan meer ruimte, in de hoop dat de bouwproductie aantrekt.
Minder knellende regels moeten leiden tot meer woningen in kortere tijd.
Geen buitenlandpolitiek vanuit de stad
De VVD wil dat Amsterdam stopt met het aannemen van internationale politieke standpunten. De gemeente is er volgens de partij niet om buitenlandse relaties of posities te managen.
De focus moet terug naar basistaken in de stad zelf.
Dat betekent: minder symbolische besluiten en meer aandacht voor concrete problemen op straat. Denk aan doorstroming, veiligheid en een leefbare openbare ruimte.
Met andere woorden: eerst het huis op orde, daarna de wereld.
Verkeer: de knip in de Weesperstraat
Het verkeer blijft een heet hangijzer, met de Weesperstraat als blikvanger. De afsluiting, in de volksmond de knip, pakte volgens de VVD verkeerd uit: meer files en omrijden, minder bereikbaarheid en weinig winst.
De maatregel moet daarom worden teruggedraaid en opnieuw worden gewogen. Ook andere verkeersingrepen komen onder de loep.
Niet sturen op het dwarsbomen van auto’s, maar werken aan routes die voor iedereen kloppen.
Politieke scheidslijnen in Amsterdam
Met deze plannen positioneert de VVD zich als scherpe tegenkracht tegenover het huidige bestuur onder Halsema. De partij vindt de koers van GroenLinks te activistisch en te idealistisch.
De eigen route legt nadruk op handhaven, scheiden van demonstraties en het ontzien van cultuur van activistische druk.
Daarmee biedt de partij een duidelijk alternatief voor wie veiligheid, orde en praktische uitvoering prioriteit wil geven. Of dat aanslaat, moet bij de verkiezingen blijken.
Eén ding is zeker: de spanning rond demonstratiebeleid en bestuur is nog niet weg.
Zo kijk je zelf naar het demonstratiebeleid
Stel jezelf een paar vragen als je naar dit debat kijkt. Moet het recht om te laten horen wat je vindt altijd op korte afstand van een tegenstem worden uitgeoefend?
Of voorkom je ellende juist door slimme afstand te houden zonder de boodschap te dempen?
De VVD schuift het antwoord duidelijk richting meer ruimte tussen groepen en steviger handhaving. De kernbelofte is openbare orde zonder dat het demonstratierecht eraan gaat.
Vind jij die balans logisch, of hoort nabijheid juist bij het publieke debat in een open stad?
Wat verandert er concreet als de VVD haar zin krijgt?
Komt er meer scheiding tussen demonstraties, dan wordt de logistiek voorspelbaarder. Tegendemonstraties blijven mogelijk, maar niet meer pal naast elkaar.
Dat scheelt geduw, geschreeuw en situaties waarin bezoekers vastlopen.
Met een verbod op gezichtsbedekking en het weren van bepaalde symbolen wil de partij de handhaving eenvoudiger maken. Voor blokkades komt er directer optreden met gebiedsverboden.
Zo moet het beleid weer aansluiten op wat op straat nodig is, zegt de VVD.
Highlights uit het VVD-plan:
- Meer fysieke afstand tussen demonstraties om risico’s te verkleinen.
- Verbod op gezichtsbedekking en weren van symbolen gelinkt aan terroristische organisaties.
- Strenger handhaven tegen blokkades, met gebiedsverboden voor overtreders.
- Kleinere, actievere gemeente met focus op uitvoering en handhaving.
- Afschaffen van erfpacht, meer ontwikkelvrijheid in woningbouw en herziening van verkeersmaatregelen zoals de knip in de Weesperstraat.
FAQ
Wat bedoelt de VVD met het aanpassen van het demonstratiebeleid?
De partij wil af van de vaste eis dat demonstraties elkaar op zicht- en hoorafstand treffen. In plaats daarvan kiest de VVD voor grotere scheiding tussen groepen om spanningen en escalatie te voorkomen.
Waarom verwijst de VVD naar de opening van het Nationaal Holocaustmuseum?
Bij die ceremonie zorgde een tegendemonstratie in de directe nabijheid voor onrust en een gevoel van onveiligheid. De VVD ziet dit als bewijs dat de huidige regel in de praktijk kan ontsporen.
Beperkt meer afstand het demonstratierecht niet?
Volgens de VVD blijft het recht om te demonstreren volledig overeind. De aanpassing gaat over locatie en logistiek, zodat de veiligheid en doorstroming beter worden gewaarborgd.
Welke extra maatregelen wil de VVD rond protesten?
De partij pleit voor een verbod op gezichtsbedekking, het weren van symbolen die gelinkt worden aan terroristische organisaties en strakker optreden tegen blokkades met gebiedsverboden.
Wat zegt de VVD over handhaving en uitvoering in de stad?
De partij wil een kleinere ambtelijke organisatie en meer inzet op zichtbare taken als handhaving en reiniging. Zo moet het beleid minder theoretisch en meer praktisch worden uitgevoerd.
Bron: De Telegraaf
