In de formatie in Den Haag draait het om geduld, niet om sprintjes; precies dat punt maakte Rob Jetten deze week nog eens glashelder. Veel mensen vragen zich af: komt er nu wel of geen akkoord voor de feestdagen, en wat betekent dat geharrewar voor het land?
In deze blog lees je wat Jetten precies zei, waarom die kerstdeadline wankelt en hoe de komende weken er realistisch uitzien.
Kerstdeal uit beeld
Jetten temperde de verwachtingen: een akkoord voor kerst noemde hij ambitieus. Dat klinkt vriendelijk, maar tussen de regels door betekent het gewoon dat er te veel werk ligt voor te weinig dagen. De formatie in Den Haag vraagt volgens hem om zorgvuldigheid, niet om een haastklus.
Die voorzichtigheid komt niet uit de lucht vallen. Partijen zitten inhoudelijk ver uit elkaar en willen afspraken waar ze vier jaar mee vooruit kunnen. Dat vergt tijd, extra voorwaarden en gesprekken die dieper gaan dan eerdere rondes.
Haast, zegt Jetten, helpt dan niet maar hindert. Het risico op broze compromissen neemt toe wanneer je pusht op snelheid. Een kerststrik om onafgemaakte dossiers? Dat scenario wil hij vermijden.
Zorgvuldigheid boven snelheid
De lijn is helder: beter een stevige basis dan snelle headlines. Jetten vindt dat grote keuzes pas op tafel mogen komen als iedereen weet waar de knelpunten precies zitten. Dat vertragen klinkt frustrerend, maar voorkomt later politiek gedoe en teleurgestelde kiezers.
De inhoud staat voorop, niet de klok. In de formatie in Den Haag worden details doorgelicht, varianten vergeleken en risico’s gewogen. Het kost uren, soms dagen, om op één thema een mini-stap vooruit te zetten.
Toegegeven, dat voelt traag. Maar de belofte erachter is een coalitie die niet wankelt bij de eerste de beste storm. En ja, dat vraagt even tanden op elkaar.
Informateur op de brug
In dit doolhof speelt informateur Wouter Koolmees de rol van verkeersleider. Hij moet partijen bij elkaar brengen die op meerdere dossiers lijnrecht tegenover elkaar staan. Volgens Jetten is Koolmees daar de juiste persoon voor: ervaren, kalm en vasthoudend.
Zijn opdracht is simpel geformuleerd, maar lastig uit te voeren: ruimte creëren, standpunten verhelderen en kijken waar rek zit. Dat gaat niet sneller omdat de druk toeneemt; het moet zorgvuldig omdat de druk er ís.
Verwacht dus geen wonderen op commando. De informateur kan richting geven, geen toverstaf zwaaien.
Grote inhoudelijke breuklijnen
De verschillen zijn geen nuanceverschillen, maar zaken die diep in partijzielen snijden. Denk aan klimaatambities, migratie, de begroting en de publieke sector. Op die onderwerpen botsen principes en prioriteiten, en dat maakt elke centimeter winst kostbaar.
Voor D66 is klimaat leidend, benadrukte Jetten opnieuw. Andere potentiële partners willen juist afremmen of schuiven naar andere thema’s. Het midden vinden voelt dan soms als file rijden in tegenliggers.
Daar bovenop blijft de vraag: hoe houd je de financiën op orde zonder huishoudens extra hard te raken? Dat financiële puzzelstukje schuift niet vanzelf op zijn plek; elke verschuiving heeft gevolgen elders.
Weg van snelle deals
Partijen zijn huiverig voor haastwerk. Eerdere formaties lieten zien wat er misgaat als er te vlot knopen worden doorgehakt. Instabiele verhoudingen en boze achterbannen liggen dan op de loer.
Daarom draaien ze nu aan de rem. Per thema moet duidelijk zijn wat telt, wat kan en wat niet. Eerst fundament, dan pas een strik erom.
Klinkt streng, maar het is ook volwassen politiek. Liever één keer goed dan drie keer half.
Maatschappelijke druk voelbaar
Buiten het Binnenhof rommelt het: zorgen over koopkracht, veiligheid, immigratie en woningkrapte stapelen zich op. Die onrust drukt op de gesprekken, maar versnelt ze niet automatisch. Integendeel: snelle besluitvorming kan het wantrouwen vergroten als keuzes niet stevig zijn onderbouwd.
Jetten noemt daarom rust en precisie essentieel. Een coalitie die voelt als een compromis waar niemand echt blij van wordt, ondermijnt het vertrouwen alleen maar verder. En dat is precies wat men wil voorkomen.
Dus ja, het duurt langer. Maar dat is een bewuste keuze om draagvlak te bewaken.
Vooruitzicht voor de komende weken
De meest waarschijnlijke route? Verder praten, verdiepen en verkennen. Grote doorbraken lijken op korte termijn niet reëel. De formatie in Den Haag krijgt daarmee een langere adem dan gehoopt.
Dat betekent dat de onderhandelingen makkelijk kunnen doorlopen naar het nieuwe jaar. Jetten vindt dat niet per definitie negatief, als het eindresultaat een stabiele ploeg oplevert die vier jaar mee kan.
Verwacht veel schuiven met opties, proefballonnen en creatieve tussenwegen. Iedereen zal een stap moeten zetten, anders blijft het cirkelen zonder landing.
Jettens inzet en optimisme
Op de tijdlijn is hij nuchter, op de uitkomst optimistisch. Jetten blijft overtuigd dat er uiteindelijk een werkbare coalitie kan ontstaan. Die combinatie van realisme en hoop houdt het gesprek open.
Hij wil met meerdere partijen blijven praten en niets bij voorbaat uitsluiten. Dat open vizier houdt beweging in het proces, zelfs wanneer het tempo laag voelt. De boodschap: deur open, rug recht.
Zeker, samenwerking met sommige partijen is ingewikkeld. Maar zonder die spanning komt er ook geen akkoord dat ergens over gaat.
Waarom kerst niet helpt
Een harde deadline klinkt fijn voor het nieuws, maar slecht voor de inhoud. Als je afspraken vastzet voordat de laatste vraag is beantwoord, betaal je later vaak de rekening. Jetten noemt de kerstfinish daarom niet realistisch.
Het is verleidelijk om te denken: even doorpakken en klaar. Maar politieke keuzes zijn geen sprintje door de supermarkt. Haast maakt scheuren die je pas ziet als het te laat is.
Kortom: liever nog wat weken praten dan vier jaar plakken en schuren.
Wat staat er echt op het spel
Niet de datum, maar de stabiliteit. Een akkoord dat blijft staan bij tegenwind, daar draait het om. De formatie in Den Haag moet zo’n basis leveren, anders schiet niemand er iets mee op.
Dat vraagt offers over en weer. Geen partij krijgt zijn volledige verlanglijst, hoe luid er ook geroepen wordt. Compromis is geen zwakte, maar gereedschap om verder te komen.
Of, om het huiselijk te zeggen: een goed fundament zie je niet, maar je merkt het wel als het ontbreekt.
FAQ
Waarom noemt Jetten een kerstakkoord ambitieus?
Hij ziet dat de inhoudelijke gesprekken meer tijd vragen dan gehoopt en vindt zorgvuldigheid belangrijker dan snelheid, waardoor een afronding voor de feestdagen onrealistisch is.
Welke rol speelt informateur Wouter Koolmees nu?
Koolmees brengt structuur in het proces, laat partijen hun standpunten verhelderen en zoekt waar nog rek zit, zonder de onderhandelingen kunstmatig te versnellen.
Wat zijn de grootste struikelblokken in de formatie in Den Haag?
De grootste wrijving ligt bij klimaatbeleid, migratie en de begroting, waarbij partijen ver uiteen staan en elke concessie zorgvuldig moet worden afgewogen.
Waarom nemen partijen afstand van snelle deals?
Eerdere ervaringen met haastige afspraken leidden tot instabiliteit, dus kiezen partijen nu voor een degelijk fundament per thema voordat er knopen worden doorgehakt.
Wat betekent dit voor de komende weken?
Verwacht verdiepend overleg, weinig grote doorbraken op korte termijn en de reële kans dat de gesprekken doorschuiven naar het nieuwe jaar, met als doel een stabiele coalitie.
Bron: Trendy Vandaag
